Γράφει η Καλλιόπη Αλτιντασιώτη
Στις 11 Μαΐου πραγματοποιήθηκε ο τελικός του 68ου Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision, στο Μάλμε της Σουηδίας. Προηγήθηκαν δύο ημιτελικοί, οι οποίοι έδωσαν το εισιτήριο σε 26 χώρες αρχικά (καθώς η Ολλανδία αποκλείστηκε λίγο πριν την τελική φάση) για να διεκδικήσουν την πρώτη θέση καλύτερου τραγουδιού στο μουσικό αυτό θεσμό για το έτος 2024.
Αρκετές από τις χώρες που διαγωνίστηκαν προκάλεσαν «σεισμό» με την εμφάνισή τους από πολλές απόψεις, όπως παραδείγματος χάρη η Ιρλανδία η οποία παρουσίασε το τραγούδι της με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο που παρέπεμπε σε σατανιστική τελετή.
Η Φινλανδία από την άλλη πλευρά σόκαρε με τον ημίγυμνο – από τη μέση και κάτω – τραγουδιστή της, ενώ το τραγούδι της Ισπανίας που δίχασε την ίδια την χώρα για το σεξιστικό του χαρακτήρα (όπως αναφέρουν φεμινιστικές οργανώσεις) δεν πέρασε απαρατήρητο με την εμφάνισή του.
Το Ισραήλ ήταν μια άλλη χώρα που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, όχι για τον τρόπο παρουσίασης του τραγουδιού του, αλλά για την ίδια τη συμμετοχή του στο μουσικό διαγωνισμό καθώς ο πόλεμος που μαίνεται στην Παλαιστίνη έχει συνταράξει την ευρωπαϊκή κοινότητα. Μάλιστα, διαδηλώσεις υπέρ της Παλαιστίνης έλαβαν μέρος έξω από την αρένα που πραγματοποιήθηκε ο διαγωνισμός, ενώ πολλοί τραγουδιστές άλλων χωρών εξέφρασαν ποικιλοτρόπως τη δυσαρέσκειά τους για τη συμμετοχή αυτή.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η οποία βρέθηκε στην 11η θέση στον τελικό της Eurovision, η εκπροσώπησή της από την τραγουδίστρια Μαρίνα Σάττι αλλά και το ίδιο το τραγούδι απασχόλησαν το ελληνικό κοινό, τόσο θετικά όσο και αρνητικά, είτε για τη στιχουργική και μουσική του σύνθεση είτε για την εμφάνιση της τραγουδίστριας επί σκηνής καθώς και στη συνέντευξη τύπου που δόθηκε τροφοδοτώντας ποικίλα σχόλια για το περιβόητο χασμουρητό της.
Ο θεσμός έκλεισε με νικήτρια την Ελβετία, η οποία βρέθηκε στην πρώτη θέση με το τραγούδι “The Code” (Ο Κώδικας) που ερμήνευσε ο non-binary (μη-δυαδικός) τραγουδιστής με το όνομα Nemo. Με το συγκεκριμένο τραγούδι, ο τραγουδιστής της Ελβετίας αποτυπώνει το ταξίδι του προς την εύρεση της σεξουαλικής του ταυτότητας.
Δυστυχώς, ο φετινός διαγωνισμός της Eurovision δεν κατάφερε να αναδείξει το σύνθημά του “United by Music” (Ενωμένοι μέσω της Μουσικής) αλλά ούτε και την οπτικοακουστική καλαισθησία που διέπει την τέχνη της μουσικής, ως είθισται. Αντιθέτως, πρόκειται πλέον για έναν θεσμό από τον οποίο έχει εκλείψει εντελώς το κομμάτι της αισθητικής, τόσο στο θέμα της μουσικής όσο και στο θέμα της παρουσίασης των τραγουδιών. Το όλο θέαμα της Eurovision μοιάζει με έναν κακόγουστο συνδυασμό ετερόκλητων στοιχείων που επιλέχθηκαν, θα έλεγε κανείς, από τυχαίες μουσικές, ενδυματολογικές και σκηνοθετικές «ζαριές», που θυμίζουν στίχους από το τραγούδι της Μαρίνας Σάττι: «ρίξε άλλη μία τελευταία φορά, κι άσε να μας φέρει ό,τι θέλει μετά».
Το ίδιο συμβαίνει και με την επιλογή των χωρών, καθώς βλέπουμε κάποιες από αυτές να μην ανήκουν στην Ευρώπη, ενώ παρατηρούμε τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τη διοργάνωση λόγω του πολέμου με την Ουκρανία, αλλά όχι αυτόν του Ισραήλ, καθώς οι πολεμική του δράση στην Παλαιστίνη έχει επιφέρει την παγκόσμια κατακραυγή.
Ο μουσικός θεσμός δείχνει να έχει χάσει τον καλλιτεχνικό του χαρακτήρα και αντι να περνάει μηνύματα που προάγουν τον πολιτισμό και αναδεικνύουν τη θέση του ανθρώπου ως δημιουργό, προωθεί εντέλει στοιχεία κιτς που διχάζουν τον θεατή αλλά και ευτελίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη (βλ. Φινλανδία).
Και σαν να μην έφτανε αυτό, αυτός που τελικά θα πληρώσει κυριολεκτικά για όλο αυτό το μουσικό φιάσκο είναι ο Έλληνας φορολογούμενος πολίτης για την συμμετοχή της χώρας του σε έναν αμφιβόλου καλλιτεχνικής ποιότητας διαγωνισμό.
Αν θέλουμε όμως πραγματικά «να σηκώσουμε τα χέρια ψηλά» (put your hands up), όπως λέει και η Σάττι στο τραγούδι της και να χειροκροτήσουμε για την ίδια την τέχνη, η οποία καλλιεργεί το σώμα και το πνεύμα του ανθρώπου και δεν τα εκμηδενίζει, τότε θα πρέπει να επαναφέρουμε εκείνα τα ιδανικά της κοινωνίας που προβάλλουν το έθος της και παράλληλα το ήθος του ανθρώπου και δεν είναι άλλα από τον ίδιο τον σεβασμό προς την αξία της αρμονίας, που ως αρμός του νου, ενώνει με νόηση και αλήθεια όλα εκείνα τα διαφορετικά, μέσα από τα οποία εκδηλώνεται και φανερώνεται το κάλλος ενός δημιουργού ανθρώπου που θέλει να ενώσει και να ενωθεί (united) με τον συνάνθρωπό του σε μια συλλογικότητα της ίδιας της μουσικής (by music) αλλά και όλων των τεχνών που αναβαθμίζουν τον πολιτισμό, ενισχύουν την ευγενής άμιλλα και εξυψώνουν τη ψυχή και το πνεύμα.